Amputacja jest zabiegiem chirurgicznym, którego zadaniem jest usunięcie fragmentu ciała (najczęściej wykonuje się amputacje kończyn), który uległ na tyle dużemu uszkodzeniu, iż nie ma możliwości przywrócenia jego funkcji. Jej historia sięga starożytności i jeszcze kilkaset lat temu była najczęściej wykonywaną operacją. Obecnie, ze względu na ogromny rozwój technik leczenia zachowawczego, amputacja wykonywana jest coraz rzadziej. Jakie są podstawowe wskazania do jej wykonania? Jakie wyróżniamy rodzaje i poziomy amputacji kończyn dolnych?
Amputacje kończyn – przyczyny
Wyróżnia się amputacje wrodzone, które są wynikiem zaburzeń organogenezy jeszcze na etapie życia prenatalnego. Jednak amputacje kończyn w dużej mierze są skutkiem nabytych chorób czy urazów mechanicznych. Wśród przyczyn amputacji można wymienić zwłaszcza:
- Zespół stopy cukrzycowej– najczęstsza przyczyna nabytych, nieurazowych amputacji kończyn. Schorzenie to objawia się niedostatecznym ukrwieniem kończyny, mniejszą odpornością na zakażenia, ograniczonym czuciem oraz trudno gojącymi się ranami na stopach.
- Urazy– druga pod względem popularności przyczyna amputacji nabytych.
- Zmiany w przebiegu naczyń tętniczych– zamknięcie światła tętnicy prowadzi do ustania dopływu utlenowanej krwi do zaopatrywanej przez dane naczynie kończyny. Skutkiem tego może być martwica (najczęściej w obrębie palucha oraz pięty), a w konsekwencji konieczność amputacji, która stosowana jest w momencie, gdy inne dostępne formy leczenia są nieskuteczne.
- Zmiany w przebiegu naczyń żylnych– prowadzą do powstania owrzodzeń żylnych, najczęściej w okolicy kostki przyśrodkowej, które mogą ulec zakażeniu i stać się przyczyną amputacji kończyny.
- Nowotwory kości – schorzenia, takie jak mięsak Ewinga czy chrzęstniakomięsak są stosunkowo rzadką przyczyną amputacji kończyn. Najczęściej występują u młodych dorosłych oraz starszych dzieci.
Amputacje kończyn – rodzaje
Amputacje kończyn mogą być wykonywane trzema podstawowymi metodami. Należą do nich:
- Amputacje kończyn otwarte – operacje te polegają na odjęciu kończyny z pozostawieniem otwartej rany, która goi się poprzez ziarninowanie. W kolejnych etapach dokonuje się plastyki kikuta umożliwiającej późniejsze użytkowanie protezy. Zabiegi tego rodzaju najczęściej wykonywane są u pacjentów po wypadkach komunikacyjnych.
- Amputacje kończyn zamknięte– operacje te, polegają na odjęciu kończyny i wytworzeniu kikuta ostatecznego. Zabiegi tego rodzaju dają możliwość szybszego zaprotezowania pacjenta, przykładowo poprzez użycie protezy kończyn dolnych.
- Amputacje kończyn mioplastyczne – operacje te są modyfikacją operacji zamkniętych i polegają na odjęciu kończyny i jedno czasowym wytworzeniu kikuta ostatecznego, który zostaje silnie obudowany mięśniami. Amputacje tego typu są najlepszym wyborem dla osób, którym zależy na szybkim powrocie do normalnej aktywności dzięki zastosowaniu protez.
Amputacje kończyn dolnych – poziomy
Poziom amputacji określa dokładne miejsce, w którym kończyna zostaje amputowana i ma to kluczowy wpływ na późniejszy dobór protezy. W obrębie kończyny dolnej wyróżniamy następujące poziomy amputacji:
- amputacja stopy,
- amputacja podudzia,
- wyłuszczenie w stawie kolanowym(w ramach wyłuszczenia nie dokonuje się przecięcia kości),
- amputacja uda,
- wyłuszczenie w stawie biodrowym,
- hemipelwektomia(amputacja kończyny dolnej wraz z częścią miednicy oraz kości krzyżowej).
Amputacje kończyn dolnych należą do zabiegów bardzo inwazyjnych, które wykonywane są, gdy inne metody leczenia nie przynoszą pożądanych efektów. Powrót do częściowej sprawności fizycznej i równowagi psychicznej możliwy jest dzięki odpowiedniej rehabilitacji i zastosowaniu protezy kończyn dolnych.
Źródło: wzso.pl – sklep rehabilitacyjny