Osoby deklarujące przynależność do kościoła katolickiego najczęściej życzą sobie, by po śmierci ich pogrzeb odbył się zgodnie z ceremoniałem katolickim. Warto wiedzieć, w jaki sposób przebiega ta uroczystość i z jakich elementów się składa.
Trzy etapy ceremonii pogrzebowej w obrządku katolickim
Wszystkie zasady, które dotyczą organizacji i przebiegu pogrzebu katolickiego są uregulowane w prawie kanonicznym, a dokładniej w Kodeksie Kanonicznym. Jest on aktem traktującym o tej uroczystości. Dokumentem, który jest niezbędny do zorganizowania pogrzebu w obrządku katolickim jest akt zgonu. Pogrzeb katolicki jest uroczystością podniosłą, dzielącą się na trzy etapy:
- wystawienie ciała, odbywające się w kaplicy cmentarnej lub w domu
- mszy świętej
- pochówku na cmentarzu, czyli złożenia ciała do grobu
Uroczystość kościelna wymaga obecności przewodnika duchowego. Tę funkcję pełni ksiądz z parafii, do której należał zmarły. Prawo kanoniczne dopuszcza, aby w uroczystościach pogrzebowych udział brał również inny ksiądz, wyznaczony przez rodzinę zmarłego. Może być to zaprzyjaźniony kapłan bądź duchowny, blisko związany z osobą zmarłą. Prawo kanoniczne dopuszcza spopielenie ciała i złożenie prochów osoby zmarłej w urnie kremacyjnej, do znajdujących się na cmentarzu parafialnym kolumbariów lub do grobu rodzinnego. Wówczas rodzina zmarłego może pożegnać się z nim, przed poddaniem jego ciała skremowaniu.
Pierwszy i drugi etap pogrzebu katolickiego
Pierwszym etapem pogrzebu katolickiego jest wystawienie ciała w kaplicy lub w domu. Ta druga możliwość nie jest już praktykowana, większość cmentarzy posiada kaplice pogrzebowe, w których wystawiona jest trumna z ciałem osoby zmarłej. Wystawienie ciała zmarłego może odbywać się także w specjalnie przygotowanej do tego celu kaplicy znajdującej się nieopodal zakładu pogrzebowego. Ten etap pogrzebu katolickiego wiąże się z otwarciem trumny, jeśli rodzina osoby zmarłej wyraża na to zgodę.
To czas refleksji i zadumy nad ciałem zmarłego. Przewodnik duchowy, czyli ksiądz katolicki wspólnie z żałobnikami modli się przy trumnie, w której znajduje się ciało osoby zmarłej. Wystawienie trumny na widok publiczny odbywa się bezpośrednio przed uroczystą mszą świętą. Sprawowana jest ona w kościele. Temu obrzędowi również przewodzi ksiądz, który wyznaczony został do wzięcia udziału w uroczystościach ostatniego pożegnania.
Msza święta pogrzebowa jest kolejnym etapem pogrzebu odbywającego się w obrządku katolickim. Jest ona odprawiana w parafii właściwej miejscu zamieszkania osoby zmarłej. Istnieje możliwość odprawienia mszy żałobnej również w innych parafiach, jednakże należy uzyskać zgodę proboszcza tej parafii, jak również zawiadomić o tym fakcie proboszcza z parafii, do której należała osoba zmarła.
Ostatni etap pogrzebu w obrządku katolickim
W trakcie odbywającej się w kościele mszy żałobnej, trumna z ciałem bądź urna kremacyjna z prochami zmarłego, ustawiana jest tradycyjnie na katafalku znajdującym się bezpośrednio obok ołtarza. Jest ona widoczna dla wszystkich żałobników. Przed mszą żałobną istnieje możliwość złożenia wiązanek i wieńców oraz bukietów pogrzebowych nieopodal katafalku.
Kwiaty pogrzebowe po zakończeniu mszy żałobnej, zostaną przetransportowane, wraz z ciałem osoby zmarłej, na miejsce jej ostatniego spoczynku, czyli na cmentarz. Msza żałobna nie różni się szczególnie od zwykłej mszy świętej, jednak kazanie poświęcone jest osobie zmarłej, jak również traktuje o tematyce śmierci i życia wiecznego.
Po zakończeniu mszy żałobnej trwającej od około 40 do 60 minut, ksiądz wraz z żałobnikami towarzyszą wyprowadzeniu trumny lub urny z kaplicy, w celu złożenia jej do grobu. Pożegnanie zmarłego na cmentarzu jest ostatnim etapem uroczystości pogrzebowych w obrządku katolickim. Ksiądz modli się nad trumną lub urną osoby zmarłej, co poprzedza złożenie do grobu. Po zakończeniu tego etapu ksiądz jako pierwszy składa kondolencje najbliższym krewnym osoby zmarłej.
Pogrzeb w obrządku katolickim składa się z kilku etapów. Przebieg uroczystości pogrzebowych został dokładnie opisany w prawie kanonicznym. Uroczystościom pogrzebowym w obrządku katolickim może towarzyszyć oprawa muzyczna. W trakcie mszy świętej są to organy znajdujące się w kościele, zaś w trakcie odprowadzania ciała na cmentarz, rodzina zmarłego może zażyczyć sobie wykonania utworu na instrumentach muzycznych, najczęściej na skrzypcach lub trąbce.