Odpady medyczne to specyficzny rodzaj śmieci, dla których należy obligatoryjnie stosować zbiórkę selektywną. Wyróżnia się wśród nich odpady zakaźne, niebezpieczne oraz inne, niestanowiące zagrożenia. Każdy z tych rodzajów posiada inną kategorię i sposób gromadzenia, ponieważ postępowanie z nimi uzależnione jest od stopnia zagrożenia, jakie powodują.
Odpady zakaźne
Gospodarowanie odpadami medycznymi wymaga ich rzetelnego segregowania. Wśród medycznych odpadów zakaźnych znajdują się:
- części ciała i organy
- pojemniki na krew i konserwanty do jej przechowywania
- przedmioty o ostrych końcówkach i krawędziach, czyli igły, skalpele, rurki
- odpady zabrudzone krwią, wydzielinami, np. rękawiczki, fartuchy i maski ochronne, strzykawki, podkłady.
Części ciała i organy należy magazynować w twardych, nieprzeźroczystych, wykonanych z plastiku pojemnikach, które posiadają podwójną, szczelnie zabezpieczaną pokrywę. Pojemnik powinien być koloru czerwonego. Dodatkowo, jeżeli części te przechowywane są wraz z krwią czy innymi płynami ustrojowymi, należy je zasypać odpowiednią substancją absorbującą.
Pojemniki na krew to głównie odpady laboratoryjne. Do ich przechowywania służy pojemnik lub wiaderko z plastiku, z czerwoną pokrywką.
Sprzęt o ostrych końcówkach i krawędziach należy segregować do plastikowych opakowań z czerwoną pokrywką. Ścianki pojemnika powinny być odpowiednio utwardzone, zabezpieczone przed przekłuciem i najkorzystniej jest, jeżeli posiadają zaczepy do ściągania igieł.
Inne, nieostre odpady gromadzi się w foliowych workach o czerwonej barwie. Muszą wykazywać one odporność na działanie wilgoci i środków chemicznych.
Wszystkie pojemniki na odpady zakaźne muszą być zabezpieczone przed możliwością ponownego otwarcia. Pojemnik na ostre przedmioty wymienia się na nowy co 48 h, a worki foliowe z odpadami min. raz dziennie. Odpady zakaźne powinny być dodatkowo oznakowane piktogramem ostrzegającym o istniejącym zagrożeniu biologicznym.
Odpady niebezpieczne, tzw. specjalne
Odpady medyczne specjalne stwarzają niebezpieczeństwo ze względu na zawartość substancji chemicznych, które mogą wywoływać choroby zakaźne u ludzi i innych organizmów lub skażać środowisko. W tej grupie odpadów znajdują się:
- chemikalia, wraz z odczynnikami chemicznymi, które zawierają substancje uznawane za zagrażające zdrowiu i życiu, np. izotopy, odczynniki rentgenowskie, rozpuszczalniki, formaldehyd, materiały łatwopalne i wybuchowe, termometry rtęciowe, przeterminowane leki, środki dezynfekujące, farmaceutyki, trucizny
- odpady amalgamatu dentystycznego, zawierające rtęć.
Ten typ odpadów gromadzi się w pojemnikach lub podwójnych workach foliowych w kolorze żółtym. Opakowania muszą być jednokrotnego otwarcia i zamknięcia.
Pozostałe odpady
Do odpadów medycznych, tzw. pozostałych, zalicza się wszystko, co nie charakteryzuje się niebezpiecznymi właściwościami:
- nieskażone materiały papierowe i higieniczne
- opakowania po sprzęcie jednorazowym
- nieskażone fartuchy, opatrunki, obuwie, rękawice gospodarcze
- szklane rurki laboratoryjne
- puste opakowania po lekach
- chemikalia, które nie zawierają substancji niebezpiecznych, jak rozcieńczone środki dezynfekujące
- przeterminowane leki i farmaceutyki, bez zawartości substancji niebezpiecznych.
Powyższe odpady magazynuje się w workach koloru niebieskiego i traktuje jak standardowe odpady komunalne.
Oznakowanie opakowań z odpadami
Każdy plastikowy pojemnik i worek foliowy zawierający odpady zakaźne i specjalne powinien zostać opatrzony informacjami o:
- rodzaj odpadu (kod odpadu)
- miejscu jego pochodzenia
- dacie i godzinie rozpoczęcia użytkowania opakowania
- dacie i godzinie zamknięcia opakowania
- osobie zamykającej pojemnik lub worek.
Odpady medyczne wymagają stosowania odpowiednich opakowań, które dobiera się w zależności od rodzaju odpadu i zagrożenia, jakie powodują. Prawidłowe ich stosowanie i oznakowanie pozwala na zredukowanie liczby zakażeń, zakłuć czy zranień, jak również zmniejsza prawdopodobieństwo zastosowania niewłaściwego sposobu ich utylizacji.