Badaniem profilaktycznym mającym na celu wczesne wykrywanie zmian nowotworowych w obrębie szyjki macicy jest cytologia. Pozwala wykryć nawet 80% przypadków w stadium, w którym możliwe jest pełne wyleczenie. Badanie to powinna regularnie robić każda kobieta po 25. roku życia.
Cytologia – Białystok umożliwia łatwy dostęp do badania
Cytologia to badanie wymazu z szyjki macicy pobieranego w pierwszej fazie cyklu miesiączkowego. Stanowi podstawowe profilaktyczne badanie ginekologiczne dla prewencji oraz diagnozowania raka szyjki macicy. Pozwala ono na wczesne wykrycie zmian – w ogromnej większości przypadków na etapie, na którym choroba jest w pełni wyleczalna. W wielu miastach, w tym również w Białymstoku, możliwe jest bezpłatne wykonanie badania w ramach specjalnego programu profilaktycznego.
Dodatkowo cytologia dostarcza ważnych informacji o mikrobiologicznej florze pochwy. Dlatego jej wykonanie jest elementem diagnostyki zakażenia wirusem HPV (brodawczaka ludzkiego). Badanie to powinno być wykonywane raz do roku u każdej kobiety, która rozpoczęła współżycie.
Cytologia – na czym polega badanie?
Materiał do badania pobierany jest w trakcie badania ginekologicznego. Jest to procedura szybka i bezbolesna – niektóre osoby mogą czuć delikatny dotyk.
Lekarz zakłada wziernik dopochwowy w taki sposób, by uwidocznić tarczę szyjki macicy; następnie wprowadzona zostaje specjalna, delikatna szczoteczka, którą ginekolog pobiera nabłonek i śluz z przynajmniej dwóch (optymalnie z kilku) miejsc na szyjce macicy.
Próbka zostaje przeniesiona na szkiełko, odpowiednio preparowana i barwiona oraz oglądana pod mikroskopem.
Badanie cytologiczne przeprowadza się jako pierwsze, przed innymi badaniami (np. posiewami czy USG dopochwowym).
Badanie cytologiczne – jak się przygotować?
Zaleca się, by badanie cytologii było wykonane minimum dwa dni po zakończeniu miesiączki i nie później niż cztery dni przed wystąpieniem kolejnej, najlepiej w pierwszej połowie cyklu. W celu przygotowania do badania należy:
– 4 dni przed badaniem nie stosować żadnych preparatów aplikowanych dopochwowo oraz tamponów,
– kilka dni przed nie należy robić irygacji pochwy,
– na dwa dni przed wizytą u lekarza powstrzymać się od długich kąpieli,
– wstrzymać się od stosunków płciowych w ostatniej dobie przed badaniem.
Wyniki cytologii
Po około dwóch-trzech tygodniach pacjentka otrzymuje wyniki przeprowadzonego badania. W zależności od tego, jakie cechy posiadają ocenione w rozmazie komórki, zalicza się je do jednej z pięciu tzw. grup cytologicznych.
Grupa 1: prawidłowy stan komórek nabłonka, w zależności od fazy cyklu mogą być obecne białe krwinki. W przypadku uzyskania takiego wyniku rutynowo przeprowadza się kolejne badanie za rok.
Grupa 2: świadczy o obecności niewielkich stanów zapalnych oraz, w przypadku starszych kobiet, zmian zanikowych. Widoczna jest duża ilość białych krwinek. Nie jest to podejrzany obraz – uznaje się go za typowy dla kobiet, które regularnie współżyją – jednak wymaga on kontroli i ewentualnego leczenia przeciwzapalnego.
Grupa 3: tzw. wynik dodatni. W rozmazie obecne są komórki dysplastyczne, czyli nieprawidłowe. Wynik ten może wystąpić także przy zakażeniach wirusowych i ciężkich stanach zapalnych. Wymaga szybkiego wykonania badania kontrolnego. W przypadku utrzymywania się zmian, konieczne jest celowe pobranie wycinków tarczy części pochwowej szyjki macicy.
Grupa 4: obecność pojedynczych komórek atypowych, różniących się od pozostałych. Sugerują one ograniczoną do nabłonka zmianę złośliwą.
Grupa 5: liczne zmiany atypowe, świadczące o zaawansowanej zmianie inwazyjnej. Co ważne, nie oznacza to rozpoznania raka, tylko możliwość jego wystąpienia.
Wynik przypisany do grupy 4 lub 5 wymaga dalszej diagnostyki w trybie pilnym. Na szczęście nie jest on spotykany zbyt często u osób, u których regularnie przeprowadzana jest cytologia. Białystok prowadzi specjalne programy profilaktyczne, umożliwiające przebadanie się w każdym gabinecie ginekologicznym mającym podpisany kontrakt z NFZ, co znacznie ułatwia dostęp do tego ważnego badania.