Próchnica to choroba zakaźna, dotykająca uzębienia zarówno u dorosłych, jak i u dzieci. Jej przyczyną są głównie zaniedbania higieny jamy ustnej oraz spożywanie pokarmów, które rozkładając się w jamie ustnej, powodują niszczenie zęba. Konsekwencją lekceważenia profilaktyki i pierwszych oznak choroby jest powstanie ubytku. Profilaktyka polega głównie na stosowaniu się do zasad higieny jamy ustnej i zmianie codziennych, sprzyjających próchnicy, nawyków.
1. Regularne mycie zębów
Podstawą w zapobieganiu wszelkim chorobom w obrębie jamy ustnej jest regularne i dokładne dbanie o jej higienę. Zęby powinny być oczyszczane z resztek pokarmu oraz bakterii po każdym posiłku. Do tego celu powinno się stosować pastę z odpowiednią dla wieku zawartością fluoru. Kluczowy jest również wybór odpowiedniej szczoteczki do zębów. W zależności od potrzeb i oczekiwań powinniśmy zwrócić przede wszystkim uwagę na wybór włosia szczoteczki – od miękkiego (np. w przypadku problemów z dziąsłami) po twarde. Wiele współczesnych modeli szczoteczek do zębów ma również gumkę do oczyszczania języka i policzków, które są siedliskiem bakterii, a o których często zapomina się w czasie higienizacji jamy ustnej.
2. Stosowanie nici dentystycznej i płukanek antybakteryjnych
Samo szczotkowanie zębów przy pomocy szczoteczki i pasty jest niewystarczające dla zapewnienia wysokiego poziomu ochrony przed próchnicą. Do zniwelowania zagrożenia wystąpienia tej choroby niezbędna jest dodatkowa pomoc w postaci płynu antybakteryjnego oraz nici dentystycznej. Rolą płynu jest odświeżenie oddechu, zmniejszenie ilości osadzającego się na zębach kamienia oraz wyeliminowanie bakterii w jamie ustnej. Nić dentystyczna ma za zadanie oczyszczenie trudno dostępnych dla szczoteczki miejsc między zębami, w których często gromadzą się resztki jedzenia.
3. Zróżnicowania dieta
Odpowiednie odżywianie się ma wpływ na zdrowie całego organizmu. Dla zachowania pięknego i wolnego od próchnicy uśmiechu, kluczową kwestią jest unikanie pewnych grup pokarmów i napojów. Są to produkty bogate w węglowodany (głównie wszechobecny cukier) oraz kwasy. Zmniejszenie ilości i częstości spożywania jedzenia z ich zawartością przeciwdziała osłabianiu twardych tkanek zęba i powstawaniu ubytków. Poza ograniczeniem cukru w jadłospisie, warto wzbogacić dietę o składniki wspierające mineralizację i wzmacnianie zębów od wewnątrz. Szczególnie ważne są witaminy A, C i D a także wapń i fluor. Ich największa zawartość znajduje się w mleku i jego przetworach, zielonej herbacie, warzywach i owocach, jajach oraz pełnoziarnistym pieczywie. Dostarczenie substancji wzmacniających zęby zabezpiecza je przed osłabieniem i podatnością na rozpuszczanie przez kwasy i bakterie. W prawidłowo zbilansowanej diecie ważne jest również spożywanie odpowiedniej ilości wody.
4. Nieunikanie wizyt u stomatologa
Decydowanie się na wizytę u stomatologa dopiero w ostateczności jest błędem i zdecydowanie nie sprzyja zachowaniu zdrowego uzębienia. Zawsze lepszym rozwiązaniem jest zapobieganie próchnicy, niż jej leczenie. Odpowiednio częste wizyty kontrolne mają na celu wczesne wykrywanie zagrożeń i ograniczenie skutków powstałych już zmian w strukturze zęba. Poza tym podczas wizyty profilaktycznej stomatolog może udzielić pacjentowi profesjonalnego instruktażu zasad higieny jamy ustnej oraz skorygować popełniane w codziennej higienizacji błędy. Na takiej wizycie można również skorzystać z zabiegu usunięcia kamienia (piaskowania i skalingu), którego nagromadzenie stwarza środowisko korzystne dla rozwoju bakterii.
5. Wyrobienie odpowiednich nawyków
Wyżej wymienione wskazówki warto także uzupełnić o kilka zmian w codziennych nawykach. Profilaktyce próchnicy nie sprzyja spożywanie słodkich napojów i pokarmów przed snem. Grozi to bowiem działaniem bakterii i kwasów na zęby przez całą noc. Im dłuższe będzie to działanie, tym więcej szkody może ono wyrządzić. Dlatego po każdym posiłku powinno się myć zęby lub żuć gumę bez cukru, aby zlikwidować jak najwięcej czynników ryzyka próchnicy. Podobne skutki ma także podjadanie między posiłkami.
Zapobieganie próchnicy nie musi oznaczać konieczności wykonywania skomplikowanych zabiegów. Zastosowanie się do kilku prostych zasad znacząco wspiera ochronę zębów przed rozwojem choroby, ograniczając tym samym konieczność leczenia powstałych w wyniku próchnicy ubytków.
