Sprężone powietrze należy do najpopularniejszych nośników energii wykorzystywanych w przemyśle. Na tle innych wyróżnia się bezpieczeństwem i czystością podczas eksploatacji. Jego dodatkowymi zaletami są łatwość wytworzenia, magazynowania i dystrybucji, a także uniwersalność pod względem możliwości jego przeznaczenia. Bardzo często jednak analiza kosztów związanych z efektywnym wykorzystaniem sprężonego powietrza jest bagatelizowana lub całkowicie pomijana. Wynikać to może przede wszystkim z niedowartościowania powietrza jako w pełni funkcjonalnego nośnika energii, tzn. przekonania, że skoro znajduje się ono w naszym otoczeniu w praktycznie nieskończonych ilościach, jego straty w instalacji nie mają znaczenia w kontekście ekonomicznym. Nic bardziej mylnego.
Redukcja wycieków sprężonego powietrza
Każda instalacja pneumatyczna posiada nieszczelności. Wynikają one przede wszystkim z niedoskonałości i zużycia jej elementów, takich jak szybkozłączki, węże pneumatyczne, czy zawory. Co więcej, już na etapie doboru wydajności sprężarki powietrza zwykło się przyjmować zapas wydajności spowodowanych nieszczelnościami ok. 10%. Nie oznacza to jednak, że taki poziom jest akceptowalny pod względem ekonomicznym. W celu ograniczenia strat wynikających z nieszczelności w instalacji należy przeprowadzać systematyczne jej przeglądy, a dodatkowo warto zastanowić się nad wyposażeniem instalacji w system ciągłego monitorowania ciśnienia i przepływu powietrza.
Redukcja strat ciśnienia wynikająca z tarcia w instalacji
W niektórych przypadkach wymiana sprężarki powietrza na jednostkę o większej wydajności, w odpowiedzi na wzrost zapotrzebowania na powietrze zakładu, bez jednoczesnego zwiększenia przekroju przewodów skutkować może większymi stratami energii i nierozwiązaniem problemu niskiego ciśnienia na końcu instalacji. Aby temu zapobiec, należy przed każdą tego typu rozbudową systemu pneumatycznego sprawdzić straty ciśnienia powodowane tarciem w instalacji i w razie konieczności zwiększyć przekrój przewodów.
Wymiana wkładów filtracyjnych
Działaniem prewencyjnym mogącym przełożyć się na wzrost efektywnego wykorzystania sprężonego powietrza może być także regularna wymiana wkładów filtracyjnych. Zabrudzone filtry bowiem powodują spadek ciśnienia w miejscu ich instalacji, a także stanowią realne zagrożenie przedostania się zanieczyszczeń w głąb instalacji i wywołania poważniejszej w skutkach awarii.
Modernizacja lub wymiana parku sprężarek powietrza
W trosce o efektywne wykorzystanie sprężonego powietrza warto ponadto przeprowadzić bilans produkcji w stosunku do realnego zapotrzebowania na powietrze w firmie. Co więcej, w przypadku starszych instalacji warto wziąć pod uwagę wymianę wysłużonej sprężarki na nową, o lepszej sprawności. Ponadto, w przypadku systemu kilku sprężarek korzyści może przynieść również budowa systemu nadzoru, umożliwiającego sterowanie i analizę ich pracy, jak również informującego o konieczności wykonania przeglądu.
Zmiennoobrotowe sprężarki powietrza
Zastosowanie zmiennoobrotowych sprężarek powietrza pozwala skutecznie podnieść efektywność energetyczną instalacji pneumatycznej. Ich użycie jest jednak uzasadnione tylko w przypadku wielogodzinnej pracy przy zmiennym zapotrzebowaniu na powietrze. W napędach zmienoobrotowych układ sterowania monitoruje bieżące zapotrzebowanie na powietrze w instalacji, dostosowując do niego prędkość obrotową silnika.
Odzysk ciepła i poprawa systemu chłodzenia
Sprężarki powietrza podczas swojej pracy nagrzewają się wytwarzając ciepło. Szacuje się, że około 60%-75% tej energii można odzyskać i wykorzystać np. do ogrzania hali lub pomieszczenia. Zadanie to jest szczególnie proste w okresie zimowym, wystarczy bowiem odpowiednio utorować drogę, a dzięki konwekcji ciepłe powietrze w sposób samoistny przedostanie się do celu. Ponadto, w kontekście nagrzewania się sprężarki należy również zadbać o prawidłowe funkcjonowania systemu jej chłodzenia w celu utrzymania optymalnej dla prawidłowej jej pracy temperatury.
Jak widać, sposobów na poprawę efektywności wykorzystania sprężonego powietrza jest wiele. Na uwagę zasługuje jednak fakt, że największy potencjał w kontekście poprawy efektywności wykorzystania sprężonego powietrza znajduje się w systemie jego produkcji, tj. sprężarkach powietrza.